Ο Κοινωνικός κορεσμός και ο Εποικισμός του εαυτού

Οι τεχνολογίες του Κοινωνικού κορεσμού, που έχει επικρατήσει στην καθημερινή ζωή, παίζουν σημαντικό ρόλο στην σύγχρονη εξάλειψη  του ατομικού εαυτού.

Προκειμένου να εκτιμήσουμε το μέγεθος και την ένταση της Πολιτισμικής μεταβολής θα πρέπει να εξετάσουμε τις τεχνολογίες του κοινωνικού κορεσμού. Έτσι λοιπόν κάνει λόγο για δύο  φάσεις τεχνολογικής ανάπτυξης: τη φάση χαμηλής και τη φάση υψηλής τεχνολογίας.

Κατά τη πρώτη φάση, εφτά τεχνολογίες του Κοινωνικού κορεσμού-σιδηροδρομική, ταχυδρομική, αυτοκινητιστική, τηλεφωνική, ραδιοφωνική, κινηματογραφική και εκδοτική-έχουν γνωρίσει ραγδαία αύξηση τον 20ο αιώνα, φέρνοντας τους ανθρώπους σε πιο στενή επαφή, εκθέτοντας τους πιο πολύ στην επίδραση των άλλων ανθρώπων και καλλιεργώντας ένα φάσμα σχέσεων, που ποτέ πριν δεν θα μπορούσε να εμφανιστεί.

Κατά τη δεύτερη φάση της υψηλής τεχνολογίας βλέπουμε τις αερομεταφορές που είναι πια ένα συνηθισμένο γεγονός. Επίσης, η τηλεόραση, το βίντεο, το ραδιόφωνο, ο κινηματογράφος, δίνουν τη δυνατότητα να είναι κάποιος παρών σε πολλά μέρη ταυτόχρονα, ένα φαινόμενο που ο Gergen ονόμασε «αυτό-πολλαπλασιασμό».

Η αμοιβαία συνδιαλλαγή δεν φαίνεται πια απαραίτητη για μια σημαντική δέσμευση καθώς τα μέσα μαζικής επικοινωνίας δίνουν τη δυνατότητα στις διάφορες μορφές να διεισδύσουν στην προσωπική ζωή των ανθρώπων, και αυτοί με τη σειρά τους να τους εντάξουν στον κύκλο των σημαντικών προσώπων εκδηλώνοντας συναισθήματα.

Τέλος η ηλεκτρονική μεταρρύθμιση δηλαδή οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές με όλες τις δυνατότητές τους, όπως η γρήγορη αποθήκευση, επεξεργασία, μετάδοση πληροφοριών,  τα φαξ, η ηλεκτρονική αλληλογραφία κ.α, οδήγησε σε έναν αναμενόμενο πολλαπλασιασμό των σχέσεων του κάθε ανθρώπου.

Οι τεχνολογίες που προαναφέρθηκαν οδηγούν σε μία κατάσταση κοινωνικού κορεσμού, καθώς αυξάνονται οι σχέσεις και η συχνότητα των επαφών, καθώς τα παιδιά μέσω της τηλεόρασης αλληλεπιδρούν με πρόσωπα γεμάτα αμφιβολίες, ευαισθησίες και πολύπλοκη προσωπική ζωή, καθώς οι ηλεκτρονικές σχέσεις  συγκαλύπτουν τις οπτικές πληροφορίες, αυξάνοντας έτσι την τάση για δημιουργία ενός φανταστικού άλλου, καθώς δημιουργούνται νέες μορφές σχέσεων όπως είναι αυτή του «φιλικού εραστή», της πρόσκαιρης δηλαδή συνεύρεσης δύο ατόμων και αυτή «των μικροκυμάτων», όπου τα μέλη μιας οικογένειας με έντονες εκδηλώσεις δέσμευσης επιχειρούν να αναπληρώσουν την απουσία των σχέσεων και τέλος καθώς το συναρπαστικό ειδύλλιο αντικαθίσταται από ένα βολικό βάθος και καθώς μπορεί οι μακρινές σχέσεις να φαντάζουν λαμπρότερες και οι σποραδικές επαφές να έχουν μεγαλύτερη συναισθηματική αξία.

Το άτομο τρέφει μία αίσθηση συνεκτικής ταυτότητας και αυτό πιθανόν να σηματοδοτεί έναν εποικισμό του εαυτού, δηλαδή την πρόσκτηση πολλαπλών και ανόμοιων δυνατοτήτων σχετικά με τον τρόπο που ζει κανείς. Καθώς συνεχίζεται ο κοινωνικός κορεσμός, γινόμαστε ένα ποτ πουρί, ένα άθροισμα απομιμήσεων κουβαλώντας στην μνήμη μας πρότυπα ζωής άλλων ανθρώπων, «περιέχοντας πλήθη», όπως είπε ο W. Whitman. Όλοι οι εαυτοί βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση και ξεπροβάλλουν υπό τις κατάλληλες συνθήκες. Το αποτέλεσμα αυτού είναι κάθε παρόρμηση για μία επαρκώς διαμορφωμένη ταυτότητα να αντιμετωπίζεται με αυξανόμενη αμφισβήτηση, να θεωρείται παράλογη και περιορισμένη.

Μέσα λοιπόν στην αναταραχή της σημερινής ζωής, συνέπεια του εποικισμού του εαυτού και αποτέλεσμα των προσπαθειών του εποικισμένου εαυτού να εκμεταλλευτεί  τις δυνατότητες της τεχνολογίας των σχέσεων, εμφανίζεται ένα νέο σύνδρομο που ο Gergen ονομάζει «πολυφρένεια», δηλαδή, διάσπαση του ατόμου σε πολλαπλές προσωπικές αμφιέσεις. Η κατάσταση αυτή, λέει ο Gergen, εμπεριέχει κάποια σημαντικά στοιχεία, όπως ο ίλιγγος του προσφιλούς το ότι δηλαδή η απελευθέρωση των σχέσεων από το πρόβλημα του χώρου και του χρόνου καταντάει ένας ίλιγγος απαιτήσεων που τελικά μειώνει την ελευθερία του ανθρώπου.

Ένα άλλο στοιχείο είναι η επέκταση της ανεπάρκειας καθώς το άτομο βομβαρδίζεται από καινούργια κριτήρια αυτοεκτίμησης και τέλος η Υποχώρηση της Λογικής, καθώς ο καθένας μας κουβαλάει μέσα του ένα πλήθος αξιών, προσδοκιών, και πεποιθήσεων που ανταγωνίζονται μεταξύ τους για την «αυτονόητη λύση».

https://psychologos-paidopsychologos.gr/wp-content/uploads/2024/07/maria_griva_logo_new-150x150.png

Ακολουθήστε μας:

https://psychologos-paidopsychologos.gr/wp-content/uploads/2018/01/Celeste-logo-white.png

Social Media:

Copyright by epsilon.com.gr. All rights reserved.