Τα τρίγωνα στην οικογένεια

Η έννοια της τριγωνοποίησης χρησιμοποιείται από την οικογενειακή θεραπεία προκειμένου να περιγράψει την ένταξη ενός τρίτου προσώπου σε μια συγκρουσιακή δυαδική σχέση. 

Αυτή η ένταξη, ενός τρίτου προσώπου που συχνά είναι το παιδί αυτό το τρίτο πρόσωπο, εξυπηρετεί τη διατήρηση των ισορροπιών με την εκτόνωση των έντονων αρνητικών φορτίσεων σε αυτό (Hoffmann, 1981).  Σύμφωνα με τον Bowen (1998), «η έννοια των τριγώνων παρέχει το θεωρητικό πλαίσιο για την κατανόηση της λειτουργίας, σε μικροσκοπικό επίπεδο, όλων των συναισθηματικών συστημάτων.  [….] Όσο χαμηλότερο είναι το επίπεδο διαφοροποίησης ή όσο πιο σημαντική είναι η σχέση, τόσο πιο έντονα είναι αυτά τα σχήματα […].  Το συναισθηματικό σύστημα δύο ατόμων είναι ασταθές γι’ αυτό και κάτω από την επήρεια στρες διαμορφώνεται από μόνο του σε σύστημα τριών ατόμων ή τρίγωνο.  […] Ένα συνηθισμένο σχήμα είναι στο οποίο η μητέρα και το παιδί σχηματίζουν τη στενή δυάδα και ο πατέρας μένει εκτός, είναι ο αουτσάιντερ.  Σε αυτό το τρίγωνο, η λεπτό προς λεπτό διαδικασία των συναισθηματικών δυνάμεων μετατοπίζεται επάνω στο τρίγωνο, αλλά όταν οι δυνάμεις ηρεμούν το κάθε άτομο βρίσκεται πάντα στην ίδια θέση».

Οι Skynner και Cleese (1989) αναφέρουν ότι «…πολλά παιδιά καταβάλλουν εκπληκτικές προσπάθειες να μειώσουν τη σύγκρουση ανάμεσα στους γονείς τους και πετυχαίνουν θαυμαστά αποτελέσματα, ασύνειδα βέβαια».

Η Κατάκη (1997) υποστηρίζει ότι οι γονείς ζητούν ασυνείδητα ενισχύσεις από τα παιδιά τους κι εκείνα μπαίνουν σ’ ένα στρατόπεδο που κινούνται ανάμεσα στα δύο, παίρνοντας το μέρος πότε του ενός και πότε του άλλου.

Στη διπλωματική αυτή, η Στέλλα αναφέρει:  «ήμουν συχνά παρούσα στους τσακωμούς των γονιών μου, σχεδόν πάντοτε, φοβόμουν πολύ για το τι θα επακολουθήσει κάθε φορά και μεσολαβούσα στο να τους εξηγώ ποιος έχει δίκιο κάθε φορά, πως ο ένας κατάλαβε λάθος τα λόγια του άλλου, αλλά επειδή ένιωθα ότι η μητέρα μου αισθανόταν αδύναμη, τώρα πια το συνειδητοποιώ ότι ήμουν υπέρ της, έμπαινα ανάμεσα τους για να τη σώσω».

Πώς αισθάνεται το κορίτσι που είναι εγκλωβισμένο στη συμμαχία με τη μητέρα του;  Η Κατάκη (1997) αναφέρει:  «Αν η σχέση πατέρα-γιου είναι απόμακρη, η σχέση πατέρα-κόρης είναι ανύπαρκτη, αφού οι κόρες ανήκουν εξ ολοκλήρου στη δικαιοδοσία της μητέρας.  Η εικόνα που έχει το κορίτσι για τον άνδρα διαμορφώθηκε μέσα από το οικογενειακό τρίγωνο.  Η συμμαχία της με τη μητέρα της την κάνει συχνά να αισθάνεται τον πατέρα της επιθετικό, εγωιστή, ξένο, απόμακρο, αυταρχικό, καταπιεστικό, ενώ παράλληλα με αυτά τον βιώνει αποδυναμωμένο και συναισθηματικά κλειστό.

Ένα παιδί που είναι ανασφαλές/αμφιθυμικό είναι ένας καλός υποψήφιος γι’ αυτό το ρόλο.  Τα περισσότερα παιδιά έχουν ανάμεικτα συναισθήματα για τη σχέση των γονιών τους:  τους θέλουν να μείνουν μαζί αλλά τους αρέσει και να μπαίνουν ανάμεσά τους για να πάρουν κάτι ιδιαίτερο από τον ένα γονιό.  Ο ρυθμιστής απόστασης είναι επιρρεπής στο να γίνει ο αναγνωρισμένος ασθενής (Strong, 1993).

Η ενδοψυχική σύγκρουση του παιδιού, που προέρχεται από τα αμφιθυμικά συναισθήματα για τη σχέση των γονιών του, γίνεται σημαντική για την επιβίωση της οικογένειας και πρέπει συνεπώς να διατηρηθεί από όλους μέσα στην οικογένεια.  Συχνά βιώνεται από την οικογένεια ως ο υπεύθυνος για τη συζυγική δυσαρμονία.  Έτσι συχνά αναδύεται το σύμπτωμα, το οποίο στη συνέχεια γίνεται από μόνο του ο ρυθμιστής της απόστασης (Szaz, 1971).  Για παράδειγμα, όταν υπάρχει ο φόβος να χωρίσουν οι γονείς, το παιδί δημιουργεί ένα πρόβλημα που φέρνει τους γονείς μαζί ως συνεργάτες, αλλά ταυτόχρονα μαζί σε ένα μη στενό ρόλο και συνεπώς ασφαλή, ένα τέλειο συμβιβασμό για τους γονείς στο δίλημμα υπερβολικά κοντά/υπερβολικά μακριά.  Στο παράδειγμά μας η Στέλλα είχε χρόνιο πρόβλημα υγείας με τα αυτιά της, καθώς και έκπτωση της ακουστικής ικανότητάς της, κάτι που επέτρεπε στους γονείς της να συνδέονται όταν έχρηζε ανάγκη επίσκεψης σε ειδικούς γιατρούς στην Αθήνα, ή να έρθουν σε επαφή με τους δασκάλους και καθηγητές στο σχολείο.  Η λύση της σύγκρουσης για την απόσταση περιλαμβάνει την προβληματική συμπεριφορά του παιδιού.  Η παραίτηση από τη συγκεκριμένη λύση θα εξέθετε την οικογένεια στην ασταθή σχέση των γονιών.

Οι διάφοροι τύποι συμπεριφοράς των μελών μιας οικογένειας είναι είτε συμπληρωματικοί είτε αμοιβαίοι.  Έτσι, κάποια έλλειψη (π.χ. ένα ανεύθυνο άτομο) σε ένα τμήμα της οικογένειας μπορεί να συμπληρώνεται με πλεόνασμα (π.χ. ένα υπέρ-υπεύθυνο άτομο).  Δύο άτομα σε καταστάσεις έντασης τείνουν να συμπαρασύρουν μέσα στο σύστημα ένα τρίτο, σταθεροποιώντας το σύστημα με το σχηματισμό ενός συνασπισμού όπου τα δύο συνάπτονται σε σχέση προς το τρίτο.  Παρατηρείται, λοιπόν, η τάση να αποτελεί το τρίγωνο τη βασική μονάδα ενός συναισθηματικού συστήματος (Goldenberg & Goldenberg, 1994).

Leave a Reply

Your email address will not be published.

https://psychologos-paidopsychologos.gr/wp-content/uploads/2024/07/maria_griva_logo_new-150x150.png

Ακολουθήστε μας:

https://psychologos-paidopsychologos.gr/wp-content/uploads/2018/01/Celeste-logo-white.png

Social Media:

Copyright by epsilon.com.gr. All rights reserved.