Η κατανόηση είναι η ικανότητα ενός ατόμου να αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα, τις ανάγκες και τις επιθυμίες ενός άλλου ατόμου. Είναι η δυνατότητα να μπαίνει στη θέση του άλλου και να αισθάνεται όπως εκείνος.
Αν το παιδί σας περιγράφει τον εαυτό του με αρνητικές ταμπέλες («Είμαι χαζός. Ποτέ δεν κάνω κάτι σωστό»), δεν ωφελεί να του πείτε, «Δεν είσαι χαζός και δεν θέλω να σ ακούσω να το ξαναπείς αυτό».
Αντί να του δώσετε τη γνώμη σας, αναφερθείτε στα γεγονότα.
«Την περασμένη εβδομάδα, τελείωσες τα μαθήματα σου σε χρόνο ρεκόρ και ήταν όλα σωστά».
«Θυμάσαι όταν πίστευες ότι δεν θα μάθεις ποτέ να κάνεις ποδήλατο; Και τώρα δες πως τα καταφέρνεις!»
Αν η αρνητική κριτική συνδέεται με κάποια γεγονότα, αναφερθείτε στη βελτίωση που πέτυχε το παιδί.
«Παλαιότερα είχες πρόβλημα στην ανάγνωση, αλλά τώρα διαβάζεις αρκετά καλύτερα, γρηγορότερα, καθαρότερα!»
Δώστε του μια πιο υγιή οπτική της κατάστασης που του λείπει.
«Είναι δύσκολο στην αρχή. Όλοι δυσκολεύονται. Με λίγη εξάσκηση θα μάθεις».
«Ακούγεσαι απογοητευμένος/η. Ο πολλαπλασιασμός είναι δύσκολος στην αρχή και όλοι δυσκολεύονται να τον μάθουν».
Αυτές οι τεχνικές βοηθούν ένα παιδί να καταλάβει ότι δεν είναι “χαζό”, αλλά απλούστατα ότι αντιμετωπίζει μια δυσκολία.
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι με τους οποίους οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν την αίσθηση της κατανόησης:
Πειθαρχία
Η σωματική βία, η υποτίμηση και η άσκηση κριτικής εμποδίζουν την ανάπτυξη της κατανόησης. Για να κάνετε κάποια βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση δεν θα πρέπει να καταφεύγετε στη βία, αλλά να χρησιμοποιείτε τρυφερότητα και κατανόηση.
Έκφραση συναισθημάτων
Τα παιδιά έχουν δικαίωμα να δείξουν πως αισθάνονται. Αυτό που χρειάζεται να μάθουν είναι οι σωστοί τρόποι για να εκφράσουν αυτά τα συναισθήματα. Γονείς που αδυνατούν να νιώσουν το εύρος των αισθημάτων που εκφράζουν τα παιδιά τους και τους ζητούν να σταματήσουν τα κλάματα, να μη θυμώνουν η να μη φοβούνται κτλ., μαθαίνουν στα παιδιά τους να αποφεύγουν να εκφράζουν, ακόμα και να νιώθουν, ορισμένα συναισθήματα. Γι αυτό πολλές φορές συναντάμε ενήλικες με παγωμένα συναισθήματα. Είναι τακτική η οποία μαθαίνεται από μικρή ηλικία, όπου τα παιδιά παγώνουν τα δυσάρεστα συναισθήματα που νιώθουν για να καταφέρνουν να αντέξουν τον πόνο που ζουν τη δεδομένη στιγμή και αυτό αποτελεί μηχανισμό επιβίωσης τους.
Αναγνωρίστε και επιβεβαιωστε τα αισθήματα των παιδιών
Τα παιδιά έχουν δικαίωμα στα συναισθήματα τους. Αν κατονομάσουμε αυτά τα συναισθήματα, θα βοηθήσουμε τα παιδιά να αποκτήσουν μεγαλύτερη αυτογνωσία, ώστε να αντιμετωπίζουν τα συναισθήματα τους με εποικοδομητικό τρόπο.
Λειτουργήστε ως πρότυπο για την κατανόηση
Όταν οι γονείς λειτουργούν ως πρότυπο κατανόησης, μαθαίνουν στα παιδιά τους να αντιδρούν με φροντίδα και αγάπη όταν κάποιος άλλος υποφέρει.
Αναπτυξτε οικογενειακή ηθική
Διδάξτε στα παιδιά ότι ορισμένες συμπεριφορές είναι ηθικά σωστές η λάθος.
Οικογενειακοί κανόνες
Δεν χτυπάμε, δεν χρησιμοποιούμε κινήσεις η λόγια που πληγώνουν· αυτές οι αρχές θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στους κανόνες κάθε οικογένειας.
Αντίκτυπος συμπεριφοράς
Βοηθήστε τα παιδιά σας να καταλάβουν την έννοια της αιτίας και του αποτελέσματος στην κατανόηση. Όταν τα παιδιά συμπεριφέρονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο, η συμπεριφορά τους πυροδοτεί μια αντίδραση σε κάποιον άλλο. Στόχος μας είναι να κάνουμε τα παιδιά να προνοούν και να προβλέπουν την ενδεχόμενη αντίδραση, σε περίπτωση που επιλέξουν να συμπεριληφθούν με έναν συγκεκριμένο τρόπο.
Παρατηρήστε τους άλλους
Όταν βρίσκεστε με το παιδί σας σε ένα κατάστημα η παρακολουθείτε τηλεόραση, επισημάνετε κάτι που παρατηρήσατε και ζητήστε του να το σχολιάσει, όταν κρίνετε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή.
Μάθετε στα παιδια να φροντίζουν τα κατοικίδια, τα φυτά και τα διαφορα αντικείμενα
Η φροντίδα των κατοικίδιων, το πότισμα των φυτών, η προσεκτική μεταχείριση των παιχνιδιών και άλλων αντικειμένων είναι πολύ καλές μέθοδοι για να διδάξετε στο παιδί σας την κατανόηση.
Μη λεκτικά σήματα
Μάθετε στα παιδιά να δίνουν προσοχή στα μη λεκτικά σήματα των άλλων. Τα παιδιά μπορούν να μάθουν τα σήματα εκείνα που τους λένε να σταματήσουν μια συγκεκριμένη συμπεριφορά πριν ξεφύγει από τον έλεγχο.
Μάθετε στα παιδια να μοιράζονται
Μάθετε στα παιδια να μοιράζονται, γιατί καθώς αναπτύσσουν μια αίσθηση εμπιστοσύνης, συνειδητοποιούν ότι το να παραιτηθούν από κάτι δεν σημαίνει πως θα το χάσουν για πάντα, αλλά μόνο προσωρινά. Μετά από ένα μικρό διάστημα, θα το ξαναπάρουν πίσω. Ορισμένα σημεία που θα πρέπει να έχετε υπόψη σας είναι τα εξής:
Α) αναπτύξτε έναν οικογενειακό κανόνα βάσει του οποίου θα ζητάτε και θα παίρνετε άδεια να «δανειστείτε» ένα αντικείμενο που ανήκει σε κάποιον άλλο.
Β) δεν μπορούμε να μοιραζόμαστε τα πάντα.
