Οπωσδήποτε μια τάση για καχυποψία, όχι μόνο δικαιολογείται, αλλά και είναι απαραίτητα σε διάφορες δύσκολες περιστάσεις της ζωής. Όμως τα άτομα με Παρανοειδή Διαταραχή της Προσωπικότητας, όταν τους παρουσιαστούν οι αποδείξεις για το εσφαλμένο των απόψεων η πεποιθήσεων τους, αδυνατούν να εγκαταλείψουν τις υποψίες τους και μπορεί να τις στρέψουν και προς το άτομο, που τις αμφισβητεί. Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή, είναι σε μόνιμη επαγρύπνηση και παίρνουν προφυλάξεις για συνεχείς απειλές.
Το βασικό χαρακτηριστικό της διαταραχής αυτής είναι η έντονη δυσπιστία και καχυποψία προς τους άλλους ανθρώπους, όποτε τα κίνητρα των πράξεων τους ερμηνεύονται ως κακόβουλα.
Με τη μεγάλη παρατηρητικότητα που τα διακρίνει αναζητούν έντονα οποιαδήποτε στοιχεία που θα μπορούσαν να επιβεβαιώσουν τις υποψίες τους, ενώ ταυτόχρονα παραβλέπουν τα στοιχεία που δεν τις επιβεβαιώνουν. Είναι άτομα υπερευαίσθητα, περιμένουν συνεχώς ότι οι άλλοι θα τα ξεγελάσουν, θα τα βλάψουν και θα τα εκμεταλλευτούν. Χαρακτηρίζονται από ένταση, επιφυλακτικότητα, ακαμψία, μυστικότητα, έντονη ηθικολογία και προσπαθούν να ομόφυλους οποιαδήποτε δυσάρεστη έκπληξη, προβλέποντας καταστάσεις. Έχουν δυσκολία να εκφράσουν θερμά συναισθήματα και χιούμορ. Παρουσιάζονται συχνά ως ψυχρά και λογικά άτομα. Δεν συμμετέχουν σε ομάδες, εκτός κι αν έχουν ηγετική θέση. Έχουν ενδιαφέρον για ηλεκτρονικά και άλλα μηχανήματα. Κριτικάρουν έντονα τους άλλους και δεν δέχονται τα ίδια κριτική. Έχουν μεγάλη ανάγκη να φαίνονται αυτάρκη και σημαντικά. Έχουν επανειλημμένες υποψίες, χωρίς λόγο,σχετικά με την πίστη του /της συζύγου η του σεξουαλικού συντρόφου. Κρατούν επίμονα κακία, δεν συγχωρούν προσβολές, τραυματισμούς, η υποτιμήσεις. Αντιλαμβάνονται παντού επιθέσεις.
Είναι απρόθυμοι να εμπιστευτούν προσωπικά θέματα στους άλλους, από αδικαιολόγητο φόβο ότι οι πληροφορίες θα χρησιμοποιηθούν εναντίον τους.
Η διαταραχή αυτή μπορεί να γίνει εμφανής και από την παιδική και την εφηβεία με μοναχικότητα, φτωχές σχέσεις με συνομηλίκους, κοινωνικό άγχος, χαμηλή απόδοσης στο σχολείο, υπερευαισθησία και ιδιορρυθμίες, που προσελκύουν πειράγματα από τα άλλα παιδιά.
Γενετικά,υπάρχουν αποδείξεις για αυξημένη συχνότητα της Παρανοειδούς Διαταραχής της Προσωπικότητας σε συγγενείς ατόμων με χρόνια Σχιζοφρένεια και για πιο ειδική οικογενή σχέση με την Παραληρητική Διαταραχή, Διωκτικού Τύπου.
Οι συγγενείς αυτών των ανθρώπων, χρειάζεται να τους μιλήσουν για την ψυχοθεραπεία· τα ίδια σπάνια αναζητούν θεραπεία, πιθανότατα λόγω της έντονης καχυποψίας και δυσπιστίας τους προς όλους.
Στη θεραπεία αγγίζονται με πολύ σεβασμό και προσοχή τα θέματα που επιθυμούν και είναι έτοιμα να ανοίξουν προς διεργασία και διάλογο. Η βαθιά αίσθηση αδυναμίας των τονώνεται και σε βάθος χρόνου τολμούν να προσπαθήσουν να εμπιστευθούν, όταν διασφαλισθεί ότι έχει εγκατασταθεί καλή θεραπευτική σχέση και επαφή.
Έτσι οι συγγενείς τους σταματούν να βιώνουν αυτό το διαρκές μαρτύριο αμφισβήτησης τους.