Η σχέση γονέα παιδιού είναι μια απο τις πιο αποδοτικές και ευχάριστες εμπειρίες. Είναι ομως ταυτόχρονα και μια απο τις πλέον δύσκολες και περίπλοκες. Οπως και κάθε άλλη σχέση, είναι γεμάτη απογοητεύσεις και απατηλές προσδοκίες, ενώ συχνά αναλώνεται σε μια σειρά παρανοήσεων λόγω κακής επικοινωνίας.
Ο,τι κάνουμε στις σχέσεις μας με τα παιδιά είναι μια μορφή επικοινωνίας. Οι λέξεις, ο τόνος της φωνής μας, η έκφραση του προσώπου μας και η γλώσσα του σώματος ασκούν δυναμική επιρροή στη ζωή ενός παιδιού. Η επικοινωνία μας με τα παιδιά μπορεί να στείλει μηνύματα σεβασμού, κατανόησης και τρυφερότητας. Μπορεί, ομως, να μεταφέρει και τα αντίθετα μηνύματα. Η ενεργητική ακρόαση, η ενθάρρυνση των παιδιών να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, καθώς και η χρήση θετικής περιγραφικής γλώσσας ειναι ορισμένοι απο τους τρόπους με τους οποίους δείχνουμε στα παιδιά οτι μπορούν να μας εμπιστεύονται. Επιπλέον, η επικοινωνία μας αποτελεί πρότυπο που τα παιδια μπορούν να αναπαράγουν μαθαίνοντας να επικοινωνούν με τους άλλους, να επιλύουν προβλήματα, να επιδεικνύουν σιγουριά στις αντιδράσεις τους, να ακούν με κατανόηση και ευαισθησία.
Ειναι σημαντικό καθώς επικοινωνείτε με τα παιδια σας, να χρησιμοποιείτε την θετική γλώσσα σώματος και να τους δείχνετε το ενδιαφέρον και την αμέριστη προσοχή σας. Να ακούτε περισσότερο απ’ οσο μιλάτε. Αυτός ειναι ο λόγος που έχουμε δυο αυτιά και ενα στόμα. Να ενθαρρύνετε τα παιδιά να αναπτύσσουν την σκέψη τους και να τα αφήνετε να ολοκληρώνουν οτι θέλουν να πουν. Να τα ακούτε με σεβασμό χωρίς να εκφέρετε κρίσεις, αποφεύγοντας τα κηρύγματα και την απόδοση ευθυνών.
Να ακούτε το βαθύτερο νόημα που κρύβεται πίσω από τα λόγια των παιδιών.
Ενθαρρύνετε τα παιδιά σας να βρουν τις δικές τους λύσεις στα προβλήματά τους, αλλα παραμείνετε ένας ακροατής που θα τα στηρίζει στην προσπάθεια τους αυτη. Στο μέλλον, θα δείτε τα παιδιά σας ευτυχισμένα πλάσματα που θα πατάνε γερά στα πόδια τους, αν μάθετε να τα παρατηρείτε και σχολιάζετε συγκεκριμένα ταλέντα και σωστές συμπεριφορές τους, αντί να τους αποδίδετε απλώς τον χαρακτηρισμό “καλός”, αν αποφύγετε τους διφορουμενους επαίνους οπως “το έκανες καλα, αλλα…”, αν χρησιμοποιείτε περισσότερες παροτρύνσεις παρά προστακτικές άρνησης, οπως “σε παρακαλώ κλείσε απαλά την πόρτα”, αντί για τη φράση “μη χτυπάς την πόρτα”.
Επικοινωνούμε προκειμένου να μεταφέρουμε τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ιδέες μας στους άλλους. Θέλουμε καποιος άλλος να καταλάβει την δικη μας οπτική, να ακούσει αυτο που λέμε και να προχωρήσουμε προς κάποιο αποτέλεσμα.
Αν ενα πρόβλημα δεν μπορεί να επιλυθεί, τότε το κάθε άτομο δικαιούται τουλάχιστον το σεβασμό μας για τις πεποιθήσεις του. Αυτό που επιθυμούν συνήθως οι γονείς απο τα παιδιά τους ειναι να κάνουν οτι τους ζητηθεί χωρίς πολλές αντιρρήσεις. Αυτο που θέλουν συνήθως τα παιδιά απο τους γονείς τους, ειναι απλά να τα ακούν.
Για να αναπτύξετε την αυτοεκτίμηση του παιδιου σας και να βελτιώσετε τη σχεςη σας μαζι του, χρειαζετε να θυμάστε οτι το παιδι απλά θέλει να το ακούτε, να το αντιμετωπίζετε με σοβαρότητα, να το αγαπάτε και να το αποδέχεστε χωρίς όρους. Όταν επαινείτε το παιδι σας, επικεντρωθείτε στην προσπάθεια, όχι απαραίτητα στο αποτέλεσμα. Πολυ συχνά δίνουμε υπερβολική σημασία στο τελικό αποτέλεσμα, χωρίς να αναγνωρίζουμε ποσο δύσκολο ειναι να φτάσει κανείς σ’ αυτο.
Δεν βοηθάει να κρίνετε τα παιδιά σας. Σεβαστείτε τις απόψεις, τις διαφορές τους και επιτρέψτε τους να εκφράσουν τις ιδέες και τα συναισθήματά τους. Σεβαστείτε την ατομικότητα, την ανεξαρτησία και τον ιδιωτικό χώρο τους.
Μην ανατρέχετε συνεχώς στο παρελθόν και μην επιτρέπετε να επηρεάζει το παρόν. Η χρήση όρων οπως “πάντα” η “ποτέ” καταφέρνει απλώς να επιφέρει αρνητικές αντιδράσεις. Εκφράσεις οπως “παντα αργείς” η “δεν κάνεις ποτέ αυτο που σου ζητούν”, συντελούν μόνο στην ενίσχυση αρνητικών συμπεριφορών, τις οποίες προσπαθείτε να αλλάξετε. Αυτό ονομάζεται αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Αν τα παιδιά γίνονται συχνά αποδέκτες σχολίων για το άτομο τους, αρχίζουν να τα αποδέχονται και να τα πιστεύουν.
Τα αισθήματα ειναι απλώς αισθήματα. Δεν είναι καλά η κακά, σωστά η λάθος, επομένως μην μαλώνετε με τα παιδια σας όταν σας εξηγούν πως αισθάνονται. Μην αγνοείτε και μην απορρίπτετε τα αισθήματα τους ως ασήμαντα. Μην μειώνετε, μην ταπεινώνετε και μην ειρωνεύεστε τα παιδιά σας. Θυμηθείτε πως όταν τελείωσε μια αισθηματική σχεση σας, ισως να ακούσατε εκφράσεις, οπως “υπάρχουν και αλλού πορτοκαλιές”. Εκείνη τη στιγμή, αυτο που νιώθατε, ηταν πολυ αληθινό. Προσπαθείτε να θυμάστε οτι ειναι το ίδιο αληθινό και για τα παιδιά σας.
Ακούστε, ακούστε, ακούστε.
Προκειμένου να γίνετε καλός ακροατής, θα πρέπει να θέλετε να ακούτε τα παιδια σας και να πιστέψετε οτι αυτο που εχουν να σας πουν ειναι σημαντικό. Αφουγκραστείτε τα συναισθήματά τους, μην ακούτε απλά τα λόγια τους. Με τη γλώσσα του σώματος, με τα μάτια και με τη σωματική επαφή, δείξτε οτι ακούτε. Χαμογελάστε όταν χρειάζεται, δείξτε με νεύματα οτι προσέχετε, κάντε ερωτήσεις που αντανακλούν το ενδιαφέρον σας η βοηθούν να διευκρινιστεί ενα σημείο προκειμένου να αποφευχθούν παρανοήσεις. Παράφρασε, αλλα μην ερμηνεύετε, μην διακόπτετε, μην αφαιρείτε. Με την ενεργητική ακρόαση, ενισχύστε την αίσθηση αυτοεκτίμησης και αυτοσεβασμού στα παιδια σας και να είστε ανοιχτοί στη συζήτηση οποιουδήποτε θέματος επιθυμεί το παιδί σας. Αν θέλετε να παίρνουν σωστές και ηθικές αποφάσεις τα παιδιά σας, θα πρέπει να διαθέτουν αρκετές πληροφορίες. Προσέξτε τον τόνο της φωνής σας. Να θυμάστε οτι τα αποθαρρύνετε όταν φωνάζετε, γκρινιάζετε, απαιτείτε η κάνετε κήρυγμα. Βεβαιωθείτε οτι τα πειθαρχικά μέτρα που λαμβάνετε, ανταποκρίνονται στην ηλικία και στη συμπεριφορά του παιδιού σας.
Βοηθήστε τα να καταλάβουν τι περιμένετε απο αυτά, καταστήστε σαφές το αίτημα σας. Δώστε χρόνο στον εαυτό σας να ηρεμήσει όταν το χρειάζεστε, έτσι ώστε να μην καταλήγετε λόγω της κούρασης σας σε επικριτικές συμπεριφορές προς το παιδι σας, η είστε υπερβολικά αυστηροί, η εισβαλετε στον προσωπικό χώρο του, γιατι ετσι επιλέγει να απομονώνεται, να μοιράζεται με άλλους τους προβληματισμούς του και να μην θέλει καν να είναι μαζι σας.
Ασχοληθείτε μόνο με ενα θέμα κάθε φορά.
Πραγματοποιείστε οικογενειακές συγκεντρώσεις τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα. Αυτο αποτελεί μια καλη ευκαιρία να ξεκαθαρίσει το τοπίο και δίνεται η ευκαιρία σε όλους να εκφράσουν τα παράπονα τους, τις ανησυχίες τους, τα συναισθήματά τους χωρίς το φόβο επιπτώσεων. Αυτές οι συναντήσεις μπορούν να σας απαλλάξουν απο κάθε δυσάρεστο συναισθημα – αντί να επιτρέψουν τη συσσώρευση και μια πιθανή έκρηξη των συναισθημάτων σας.
Προτεραιότητα σας είναι να ακούτε. Αφιερώστε χρόνο στο παιδι σας. Αφήστε οτιδήποτε άλλο στην άκρη. Το μήνυμα που θα λάβει ειναι: “Σ αγαπώ αρκετά, είσαι ο,τι πιο σημαντικό για μένα, γι’ αυτό και σε ακούω”.
Όταν προκύπτει ενα πρόβλημα, πρώτα ξεκαθαρίστε τον δικό σας βαθμό ανάμειξης στο γεγονός η την κατάσταση, αποφασίστε ποιος έχει το πρόβλημα και μετα εκφράστε τις επιθυμίες και τα αιτήματα σας. Για παράδειγμα: όταν ειστε δυσαρεστημένοι με την ακαταστασία που επικρατεί στο δωμάτιο του παιδιού σας, ποιος έχει το πρόβλημα; ( Αν το έχει το παιδί, θα διατηρούσε το δωμάτιο του καθαρό). Αν συνηθίζετε να κάνετε σχόλια του τύπου, “το δωμάτιο σου είναι σαν στάβλος. Θα έπρεπε να ντρέπεσαι! Δεν μπορείς να βρεις τίποτα εκεί μέσα” θα πρέπει να έχετε ήδη παρατηρήσει οτι το παιδι σας δεν τρέχει να
τακτοποιήσει το δωμάτιο και να το διατηρήσει καθαρό. Η τοποθέτηση σας στο δεύτερο ενικό πρόσωπο μεταθέτει το πρόβλημα σε κάποιον άλλο και βάζει το παιδι σας σε θεςη άμυνας. Θυμηθείτε οτι δεν ειναι δικό του πρόβλημα, αλλα δικό σας. Αν κάνετε το πρόβλημα δικό σας και πείτε για παράδειγμα: “παιδί μου θελω να ξέρεις οτι αισθάνομαι άσχημα για την κατάσταση του σπιτιού. Προσπαθώ σκληρά ωστε να είμαστε όλοι περήφανοι γι αυτο το σπίτι. Είμαι κουρασμένη απο τη δουλειά. Χρειάζομαι λίγη βοήθεια απο σένα στο να διατηρείς το δωμάτιο σου καθαρό. θα μπορούσες να με βοηθήσεις με το να το έχεις τακτοποιημένο; Θα σε βοηθήσω αν θέλεις και αν εχω ευκαιρία. Συμφωνείς;”
Δεν ειναι εύκολο να αλλάξετε εν μια νυκτί, αλλά μακροπρόθεσμα αυτές οι αλλαγές θα ωφελήσουν κυρίως εσάς. Αυτό που επιθυμείτε είναι ο σεβασμός που σας αξίζει και η σχέση αγάπης.
