Η σωματική τιμωρία ως μέθοδος διαπαιδαγώγησης, αποτελεί μείζον ζήτημα που απασχολεί γονείς, εκπαιδευτικούς, συγγενείς και ολόκληρη την κοινωνία.
Η σωματική τιμωρία είναι η πράξη επιβολής πόνου ή σωματικής δυσφορίας σε ανήλικο άτομο, με σκοπό τον σωφρονισμό ή τον έλεγχο της συμπεριφοράς του (ξύλο, χαστούκι, άγριο σπρώξιμο, χτύπημα με αντικείμενο, ταρακούνημα, τράβηγμα αυτιού ή μαλλιών, δάγκωμα).
Μέχρι πρότινος, ήταν επιτρεπτή η πράξη βίας στο πλαίσιο άσκησης του γονεϊκού ρόλου.
Eίναι όμως αποτελεσματική ή επιζήμια;
Οι γονείς που χρησιμοποιούν τη σωματική τιμωρία υποστηρίζουν ότι: Το ξύλο είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος ελέγχου της συμπεριφοράς των παιδιών τους.
«Κι εμένα με χτυπούσαν οι γονείς μου όταν ήμουν μικρός και εξελίχθηκα φυσιολογικά» ή «Αν δεν δίνουμε λίγο ξύλο στα παιδιά, θα γίνουν κακομαθημένα. Εξάλλου το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο»
Όμως οι επιπτώσεις της σωματικής τιμωρίας στο άτομο, είναι:
* αντικοινωνική συμπεριφορά
* καταθλιπτικά συμπτώματα
* «φαύλος κύκλος της βίας»
* βία προς τους γονείς ως αντεκδίκηση
* η βία ορθή μέθοδος επίλυσης προβλημάτων
* αισθήματα απελπισίας, ταπείνωσης, άγχους, απόσυρσης
* δυσλειτουργία της σχέσης γονέα – παιδιού
* ψέματα, απειθαρχία, εκφοβισμός χωρίς αναστολές
* επιθετικότητα χωρίς ενοχές
* χαμηλή επίδοση στο σχολείο
* συναισθηματικά προβλήματα
* χαμηλή αυτοεκτίμηση
* κίνδυνος να εξελιχθεί σε σωματική κακοποίηση
* μείωση της εσωτερίκευσης ηθικών κανόνων
Αν και χρησιμοποιείται ακόμη σε πολλά σπίτια η σωματική τιμωρία ως λύση πειθαρχίας, έχει απαγορευτεί σε περισσότερες από 17 χώρες: (Αυστρία, Ουγγαρία, Ιταλία, Σουηδία, Ελλάδα, Κύπρο, Δανία, Ουκρανία, Νορβηγία, Ισραήλ, Γερμανία, Ισλανδία κ.α.)
Προτεινόμενες λύσεις είναι:
Το «διάλειμμα» ή «διακοπή» (“time out”)
Η «απομάκρυνση προνομίων»
Η θετική ενίσχυση
Η λεκτική αποδοκιμασία/ επιτίμηση «Τι συμβαίνει;»
Τι να κάνουν, παρά τι να μην κάνουν
Αποφυγή μη ρεαλιστικών απειλών
Οι προειδοποιήσεις να τηρούνται
Ενισχύοντας την εξωλεκτική επικοινωνία – Αποφεύγοντας το διπλό μήνυμα!
Καλό είναι να μην χτυπάτε ποτέ, γιατί δεν έχει αποτέλεσμα, ούτε για το παιδί ούτε για τον γονέα. Επιτείνει την ένταση μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον, οποία μεταφέρεται στο σχολείο από τα παιδιά και στον εργασιακό χώρο από τους γονείς.
