Η σειρά γέννησης ενός παιδιού έχει σημαντική επίπτωση στην ψυχοσύνθεση του, γιατί μαζί με την εμπειρία των γονιών, τις ψυχικές αντοχές τους και την αντιμετώπιση που έχουν προς το παιδί, εκείνο αναπτύσσει την ανάλογη ιδιοσυγκρασία.
Αρκετοί θεραπευόμενοι μου μιλούν για την παιδική τους ηλικία και μέσα από την ιστορία τους καταλαβαίνω πόσο μεγάλο αντίκτυπο έχει στην ενήλικη ζωή τους. Για παράδειγμα, ο Ψ όταν ήταν μικρός, είχε ζεστή και στοργική σχέση με την μητέρα του, μέχρι που ερχόταν ο πατέρας του στο σπίτι. Εκεί η δυναμική τους άλλαζε τόσο, ώστε να νιώθει την μητέρα του απόμακρη και ψυχρή. Κατά συνέπεια σαν μικρό παιδί, συνειδητοποίησε πλέον, ότι η μητέρα ξεσπούσε και έτσι τιμωρούταν από τον πατέρα του.
Ως παιδί ένιωθε την αλλαγή αυτή και πληγωνόταν. Σαν αποτέλεσμα, αυτή η συναισθηματική μετάβαση της μητέρας είχε να νιώθει το παιδί παραμελημένο και να ζητάει την αποδοχή των γονιών του. Κάτι που κουβάλησε μέσα του μέχρι και την ενήλικη ζωή. Κατά αυτές τις ηλικίες, κυρίως περίπου στα τέσσερα με έξι, τα αγόρια νιώθουν την απουσία των πατεράδων τους και ασυνείδητα προσπαθούν να τον “αντικαταστήσουν¨. Όταν επιστρέψει ο πατέρας , ή την θέση του πάρει κάποιος άλλος άντρας, τα παιδιά νιώθουν πώς έχουν χάσει τον ρόλο τους και νιώθουν παραμελημένα.
Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τα παιδιά που έχουν αδέλφια. Όταν το παιδί είναι ακόμα μοναχοπαίδι και παίρνει όλη την προσοχή των γονιών, μόλις έρθει το καινούριο παιδί στην οικογένεια και στραφεί η προσοχή προς εκείνο, τότε στο πρωτότοκο παιδί δημιουργείται ένα κενό. Αυτό το κενό το εσωτερικεύουν και “κουβαλούν” μέσα τους ενδεχομένως και μέχρι την ενήλικη ζωή. Αυτό σαν αποτέλεσμα έχει να κάνει το άτομο να νιώθει μία ανασφάλεια η οποία θα στραφεί προς τον μελλοντικό τους σύντροφο. Αυτό συμβαίνει επίσης και όταν ο ένας γονέας από τους δύο, αρχίσει να δείχνει πιο επενδυμένος στο ένα από τα δύο ή τρία παιδιά.
Ένα άλλο πολύ συχνό φαινόμενο που δείχνει την σημαντικότητα όσον αφορά την σειρά γέννησης των παιδιών, είναι το γεγονός ότι οι γονείς έχουν ιδιαίτερο άγχος με το πρώτο παιδί. Το αποτέλεσμα αυτού είναι να δείχνουν πιο αυστηροί με το πρώτο παιδί και όταν έρθει το δεύτερο παιδί να “χαλαρώνουν” όσον αφορά τις επιπλήξεις και την ελευθερία του παιδιού. Το πρώτο παιδί το διαισθάνεται αυτό και νιώθει ζήλια.
Μέσα από τις συνεδρίες μου έχω καταλάβει πόσο σημαντική επίδραση έχει στο παιδί αυτή η συναισθηματική αλλαγή και μετατόπιση προσοχής, από το ένα παιδί στο άλλο. Είναι και αυτό μια τραυματική εμπειρία που πολλές φορές αγνοούμε.
Αυτό που συμβαίνει με τα μεσαία παιδιά από την άλλη, είναι ότι πιθανότατα να νιώθουν παραμελημένα επειδή δεν είναι ούτε τα πρώτα που παίρνουν ιδιαίτερα αυστηρή προσοχή, ούτε τα μικρότερα, που παίρνουν την μεγαλύτερη προσοχή ενώ ταυτόχρονα έχουν την ελευθερία τους. Οι διαφορές είναι αισθητές.
Τα παιδιά που νιώθουν απόρριψη έχουν πολλές κοινές συμπεριφορές που τους χαρακτηρίζουν, και μέσα από τις συνεδρίες φαίνονται αυτά τα κοινά στοιχεία. Παρατηρώ κάποια μοτίβα, όπως δηλαδή ότι αυτοί οι άνθρωποι πλέον ζητούν πολύ έντονα την επιβεβαίωση, και νιώθουν σε μεγαλύτερο βαθμό ανασφάλειες, από άλλους ανθρώπους. Επίσης, εσωτερικεύουν πολλά συναισθήματα θυμού και στεναχώριας και παρουσιάζουν καταθλιπτικές τάσεις εξαιτίας αυτού αργότερα. Αυτά τα άτομα αναπτύσσουν αμυντικούς μηχανισμούς ώστε να προστατευτούν και αυτοί οι μηχανισμοί συχνά είναι καταστρεπτικοί για μία σχέση, ενώ άλλοτε εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον/ την σύντροφό τους.
Τα παιδιά που νιώθουν παραμελημένα φανερώνουν μία σύγχυση η οποία είναι πολύ χαρακτηριστική, και ακόμα και αν δεσμευθούν με έναν άνθρωπο με τις ίδιες ανάγκες και συμπεριφορές, δεν θα βρεθεί ισορροπία. Πάντα κάποιος θα παίρνει τον ρόλο του γονέα ή του παιδιού, ή θα γίνονται εναλλαγές με αποτέλεσμα να μην βρίσκεται μία υγιής ισορροπία.
Στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία, προσπαθούμε να βοηθήσουμε τον άνθρωπο να ανακαλύψει αυτά τα κομμάτια του εαυτού του, να τα συνθέσει, να τα μεταβολίσει, να τα εμπεριέξει στην ταυτότητα του, έτσι ώστε η εικόνα εαυτού να μην είναι κατακερματισμένη, αλλά να να εμπεριέχει τη σύνθεση, την αποδοχή και την ολότητα της ύπαρξής του, ώστε να μπορεί να αποδέχεται τον εαυτό του με τις θετικές και αδύναμες πλευρές του, αλλά και να συνδέεται με τους ανθρώπους με υγιή τρόπο.
