Ψυχολογικά χαρακτηριστικά ενηλίκων που βίωσαν παιδική κακοποίηση
Τα παιδιά που κακοποιούνται ή και παραμελούνται παρουσιάζουν έντονες συναισθηματικές αντιδράσεις. Κλαίνε πολύ εύκολα, είναι πολύ απαιτητικά και εμφανίζουν Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητα (Watzlawick, 1967). Ο όρος «παγωμένο βλέμμα» περιγράφει τη χαρακτηριστική έκφραση που έχουν (Κατάκη, 2005).
«Πριν ξεκινήσω τη θεραπεία, δεν είχα διάθεση για τίποτα, δεν με ενδιέφερε κανείς, είχα απάθεια για τα πάντα γύρω μου», αναφέρει η Στέλλα σε μία συνεδρία. Στη σχέση τους με τρίτους είναι πολύ επιφυλακτικά στη σωματική επαφή και γενικά καχύποπτα. «Στη δουλειά με έχουν βάλει στο μάτι. Ίσως επειδή είμαι καλή πωλήτρια, εγώ προσπαθώ να είμαι εντάξει με όλους και αυτοί μου τη φέρνουν», είναι μια άλλη αφήγηση της Στέλλας που συνδέεται με τα παραπάνω.
Φαίνεται, επίσης, ότι έχουν μια ετοιμότητα να αντιδρούν σε σημάδια κινδύνου ή έντασης από το περιβάλλον. «Προσέχω τι θα πω για να μην παρεξηγηθώ», αφηγείται η Στέλλα στις συνεδρίες. Η μελέτη της κοινωνικής συμπεριφοράς αυτών των παιδιών έδειξε ότι παιδιά που κακοποιούνται είναι λιγότερο κοινωνικά σε σχέση με άλλα, η συναλλαγή τους με τους άλλους δεν έχει φαντασία, ενώ παράλληλα οι αντιδράσεις τους δεν είναι σταθερές.
Είναι προφανές ότι το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει το παιδί που κακοποιείται χαρακτηρίζεται από απόρριψη και επιθετικότητα, γεγονός που δεν επιτρέπει τη δημιουργία του διευκολυντικού εκείνου περιβάλλοντος που, κατά τον Winnicott, συντελεί στην ωρίμανση του παιδιού. Σύμφωνα με τη μελέτη των Martin και Beezley, σχετικά με την προσωπικότητα των παιδιών αυτών εντοπίστηκαν τα παρακάτω χαρακτηριστικά κριτήρια: μειωμένη ικανότητα για ευχαρίστηση, σοβαρές διαταραχές συμπεριφοράς, μειωμένη αυτοεκτίμηση, απόσυρση, εναντιωματική συμπεριφορά, μεγάλη διεγερσιμότητα, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, ψευδοενήλικη συμπεριφορά, μαθησιακές δυσκολίες. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά και η σοβαρότητά τους δεν εξαρτώνται από τον τύπο και τη σοβαρότητα της φυσικής βίας. Τα κακοποιημένα παιδιά έχουν αρνητική εικόνα για τον εαυτό τους, με πιθανή πρόγνωση να συνεχιστεί αυτός ο φαύλος κύκλος σε όλη τους τη ζωή, με πιθανή εκδήλωση του φαινομένου στα δικά τους παιδιά.
Ο Strogh (2003) έχει περιγράψει μια μορφή ψυχωσικής διαταραχής, τη λεγόμενη «τραυματική ψύχωση», σε παιδιά λανθάνουσας και προεφηβικής ηλικίας. Τα χαρακτηριστικά της είναι: μειωμένη ή έντονα διαταραγμένη σχέση με την πραγματικότητα και τους άλλους, καθώς και αλλόκοτη συμπτωματολογία. Τα παιδιά αυτά, που είχαν κακοποιηθεί πολύ νωρίς στη ζωή τους, παρουσιάζουν έντονη επιθετικότητα, ενώ παράλληλα είναι κατά περιόδους υπόδειγμα ή πολύ αγαπητά στους άλλους. Χαρακτηριστικά ο Strogh (2003) αναφέρει ότι τα παιδιά αυτά «δαγκώνουν το χέρι αυτού που τα ταΐζει», γεγονός που δηλώνει έντονη διαταραχή στη συμπεριφορά δεσμού. Άλλα χαρακτηριστικά που βρέθηκε ότι έχουν τα κακοποιημένα παιδιά είναι: χαμηλό βάρος στη γέννηση, προωρότητα και ύπαρξη διαφόρων παρεκκλίσεων από τη φυσιολογική εξέλιξη.