Οι γνωσιολογικές αντιλήψεις για το θάνατο εξαρτώνται από την κουλτούρα και το αναπτυξιακό στάδιο των παιδιών.
Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας προβληματίζονται με τις βιολογικές λεπτομέρειες του θανάτου. Αν έχουν παρακολουθήσει πολλά βίαια κινούμενα σχέδια, μπορεί να βλέπουν το θάνατο ως μια προσωρινή και αναστρέψιμη κατάσταση.
Μετά την ηλικία των έξι (6) ετών, τα παιδιά σταδιακά αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι ο θάνατος είναι αμετάκλητος, άλλα μπορεί να αντιληφθούν το θάνατο ως «κάποιον που έρχεται να σε πάρει τη νύχτα» και να αναπτύξουν νυχτερινούς φόβους ( φόβο για το σκοτάδι η για τους εφιάλτες). Αντιλαμβάνονται ότι ο θάνατος είναι αναπόφευκτος τόσο για τους άλλους όσο και για τα ίδια. Όταν κάποιο κοντινό τους πρόσωπο πεθάνει, τα παιδιά πιθανόν να ανησυχήσουν υπερβολικά για τη δίκη τους υγεία και να εκδηλώσουν ψυχοσωματικά προβλήματα η να φοβηθούν για τον πόνο και την ταλαιπωρία που προηγούνται του θανάτου. Συχνά νιώθουν αγωνία για το ενδεχόμενο του θανάτου των γονέων τους και εγκατάλειψης τους. Τα μικρά παιδιά συχνά αισθάνονται υπεύθυνα για το θάνατο, επειδή κάποια στιγμή ευχήθηκαν να πάθει κακό ο αποθανών. Τα αισθήματα ενοχής είναι απόρροια αυτών των γνωσιολογικών διαστρεβλώσεων η της πεποίθησης ότι αν ήταν πιο «καλά» παιδιά, ο αποθανών δεν θα είχε πεθάνει η ότι το παιδί θα έπρεπε να είχε αποτρέψει με κάποιο τρόπο τον θάνατο.
Προτάσεις:
Να δίνετε εξηγήσεις που συνάδουν με την γνωσιολογική και συναισθηματική ικανότητα του παιδιού να αντιληφθεί.
Να μην αναφέρεστε στο θάνατο ως «ύπνο» η «ταξίδι». Αυτό μπορεί να δημιουργήσει φοβία για τον ύπνο η τα ταξίδια.
Αφήστε τα παιδιά να επεξεργαστούν το θάνατο με το δικό τους τρόπο και στο δικό τους ρυθμό.
Μην ανησυχήσετε αν το παιδί είναι πολύ λυπημένο στην αρχή. Μπορεί να βιώνει μια φάση άρνησης και να μην πιστεύει ότι ο θάνατος είναι πραγματικός.
Δεχθείτε μια καθυστερημένη αντίδραση θλίψης. Η λύπη ίσως να μην είναι το μόνο συναίσθημα που εκφράζει το παιδί. Είναι επίσης φυσιολογικό να νιώθει θυμό και να εκδηλώνει επιθετικότητα.
Ενθαρρύνετε (αλλά μην πιέζετε) το παιδί να μιλήσει για τα συναισθήματα του και να κάνει ερωτήσεις.
Συζητήστε μνήμες του αποθανόντα θετικές και αρνητικές.
Αφήστε το παιδί να ζωγραφίσει, να παίξει, η να εκφράσει το συναίσθημα του για το θάνατο. Το να γράψει ένα γράμμα στον αποθανόντα η να εκτελέσει κάποιες άλλες τελετουργίες θα του δώσει μια αίσθηση τέλους.
Καθυσηχάστε τα παιδιά ότι θα τα φροντίζετε πάντα και δεν θα τα εγκαταλείψετε ποτέ.
Προετοιμάστε τα παιδιά για την κηδεία και τις τελετές που σχετίζονται με το θάνατο.
Βοηθήστε τα να κατανοήσουν τι θα ακολουθήσει.
Οι ενήλικες που ασχολούνται με το παιδί θα πρέπει να εξετάσουν τα δικά τους αισθήματα για το θάνατο. Είναι συχνό φαινόμενο να είναι οι ίδιοι τρομοκρατημένοι και το παιδί να απορροφά την πίεση των κραδασμών που βιώνουν οι ενήλικες γύρω του και κυρίως οι γονείς του.